AF คืออะไร? ทำไม Smart Watch ถึงตรวจจับภาวะหัวใจสั่นพริ้วได้แม่นยำขึ้นทุกปี

 

ทำความรู้จัก AF – หัวใจเต้นผิดจังหวะที่ “ไม่ธรรมดา”

เมื่อวานมีคนแชร์งานวิจัยเรื่อง Smart Watch ที่สามารถตรวจและวินิจฉัย AF (Atrial Fibrillation) ได้

วันนี้ผมเลยอยากอธิบายให้ลึกขึ้น ว่าทำไมวงการแพทย์และวงการ device ทั่วโลกถึง “จริงจังมาก” กับการตรวจ AF จาก wearable device

AF คืออะไร และทำไมถึงสำคัญขนาดนี้ ?

AF หรือ Atrial Fibrillation

ภาษาไทยเรียกว่าหัวใจสั่นพริ้ว เกิดจากกระแสไฟฟ้าหัวใจห้องบนปล่อยกระแสไฟฟ้ารัวๆไม่เป็นจังหวะ ทำให้เรามีหัวใจเต้นช้าบ้างเร็วบ้างสลับกันไป

เป็นภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะที่พบมากที่สุดในคน

ยิ่งอายุมาก ยิ่งความดันสูง เบาหวาน อ้วน OSA ไทรอยด์เป็นพิษ หรือตับ/ไตเรื้อรัง หรือแม้กระทั่งคนที่ออกกำลังกายมากเกินไปจนหัวใจโต → ความเสี่ยงยิ่งเพิ่มขึ้น

บางคนไม่เคยมีโรคประจำตัวก็เกิดได้เช่นกัน

ความน่ากลัวไม่ใช่แค่หัวใจเต้นผิดจังหวะเฉยๆ แต่มันมี 2 scenario

1.AF แบบหัวใจเต้นเร็วเฉียบพลัน

หัวใจสั่น ใจเต้นแรง  เหนื่อย ต้องไป ER ทันที

2.แบบเงียบ (Silent AF) อันนี้อันตรายที่สุด

บางคนเป็นแล้ว “ไม่รู้ตัวเลย”

ลิ่มเลือดเกิดขึ้นในหัวใจ แล้ววันหนึ่งกระจายไปที่สมอง → อัมพาตทันที ไม่ต้องมีไขมันสูงก็อัมพาตได้ทันที

เป็น stroke แบบ life changing  คือ เป็นที่เส้นใหญ่ในสมอง ชีวิตเปลี่ยนถาวร บางคนเดินไม่ได้ตลอดไป

ดังนั้นความสำคัญของมันไม่แพ้โรคหลอดเลือดหัวใจเลยนะครับ

ทำไม Smart Watch เกิดมาเพื่อสิ่งนี้

เพราะ AF เป็น ๆ หาย ๆ

ตรวจ EKG ครั้งเดียว โอกาสเจอค่อนข้างน้อย

ติด Holter 24 ชม. ยังหลุดได้ ถ้า AF เกิดไม่ได้อยู่ในช่วงนั้น

แต่ wearable อยู่บนข้อมือตลอด

มันจึงมีศักยภาพ “จับจังหวะผิดปกติแบบ random” ได้ดีกว่า

Smart Watch วินิจฉัย AF ได้ 2 กลไก หลัก

1. PPG algorithm

ใช้แสงสีเขียวตรวจความผิดปกติของจังหวะการเต้นหัวใจแบบต่อเนื่อง

ข้อดีคือสามารถเตือนเราได้โดยไม่ต้องทำ ECG

2. ECG snapshot

เมื่อมีเตือนหรือเรารู้สึกผิดปกติ หรือเรารู้สึกใจสั่น เรากดบันทึก ECG จากนาฬิกาได้ทันทีเพื่อดู pattern ว่าใช่ AF หรือไม่

การที่จะดูว่านาฬิกาอันไหนดีไม่ดีให้ดูที่ข้อ 1 ครับ ตัวไหนมี AI ที่วินิจฉัย algorithm  AF ได้ดีกว่ากันเก่งกว่ากัน ส่วนอันที่ 2 คือ ekg snapshot ทำได้ไม่ต่างกันครับ

แล้วแบรนด์ไหนดีกว่า?

ตรงนี้ต้องดู งานวิจัยที่ใช้ sample size ใหญ่ ๆ เท่านั้น ไม่ใช่แค่สเปค

Apple Heart Study มีผู้เข้าร่วมกว่า 400,000+ คน

ให้ Positive Predictive Value ใกล้ 84% เวลาที่แจ้งเตือนว่ามีจังหวะผิดปกติแล้วเทียบกับ ECG patch พร้อมกัน

งานวิจัยใหญ่ๆอื่นๆได้แก่ของ huawei และ fitbit ครับ

ส่วนแบรนด์อื่นหลายตัว ที่ sense spec สูงๆ

แต่ study ยังหลักร้อยหรือหลักพันอยู่ → ความเชื่อถือยังไม่สูงเท่า

และประสบการณ์ส่วนตัวคือมี false alarm เยอะ ครับ

นี่คือเหตุผลที่ผมยังเชื่อ Apple Watch มากที่สุด ในโลก AF detection ในปัจจุบัน  เพราะฐานวิจัยมันใหญ่ที่สุด ความแม่นยำสูง แม้ว่าจะรำคาญในเรื่องแบตเตอรี่ก็ตาม

สรุปงานวิจัยของ jacc เขาต้องการสิ่งว่า smart watch ช่วยวินิจฉัย AF ได้ ดีกว่าทำคลื่นหัวใจที่โรงพยาบาลมากคร้บ

 

 

ต่างประเทศเริ่มใช้ wearable screening จริงจัง

Guideline ESC แนะนำ opportunistic screening ในคนอายุ ≥65 ปี

และ systematic screening ในคนอายุ ≥75 ปี หรือมีความเสี่ยงสูง

เพราะ stroke จาก AF ต้องใช้ทรัพยากรการรักษาและค่าใช้จ่ายสูงมาก

กันไว้ตั้งแต่ต้นดีกว่ามานอนติดเตียงทีหลัง

ในส่วนตัวผม อายุ 60 ปีขึ้นไป มีความเสี่ยง สามารถจ่ายได้ ผมแนะนำให้ใส่เลยครับ ใช้ออกกำลังกายได้ด้วย ดูการนอนได้ด้วย ทำให้คนดูแลสุขภาพได้ดีขึ้นครับ

หลายประเทศเริ่มทำ population screening

ในผู้สูงอายุ >75 ปี บางประเทศเริ่มใช้ wearable screening AF แบบ population level เพื่อป้องกัน stroke

เพราะ stroke จาก AF ค่าใช้จ่ายสูงมาก คุณภาพชีวิตเปลี่ยนแบบถาวร

ถ้านาฬิกาเตือนบ่อย แต่ snapshot ECG ยังไม่เจอ

ขั้นตอนต่อไปคือ

แนะนำติดเครื่องบันทึกจังหวะหัวใจแบบต่อเนื่อง

Holter 24–48 ชม. หรือ Patch monitor 2–14 วัน

เพื่อยืนยันว่ามี AF จริงหรือไม่

ข้อดีของ patch   ekg คือ เบากว่าติดแล้วสามารถออกกำลังกายได้ใช้ชีวิตประจำวันปกติได้เลยครับ

ถ้าเป็นจริง อาจมีความจำเป็นห้ยาต้านการเกิดลิ่มเลือด  เพื่อป้องกันการเกิด stroke ครับ

สรุป

AF ไม่ใช่โรคหัวใจเฉพาะผู้สูงอายุ

เป็นได้ทุกคน และเป็นสาเหตุสำคัญของ stroke เส้นใหญ่ที่เปลี่ยนชีวิตเราได้

ควรให้ความสำคัญไม่แพ้โรคหลอดเลือดหัวใจครับ

ในยุคนี้ wearable device ไม่ใช่ gadget เล่นสนุกแล้ว

แต่มันกำลังเป็นหนึ่งใน Game Changer ใหม่ของ Preventive Cardiology

เพราะมันช่วย “จับจังหวะที่แพทย์ไม่สามารถอยู่กับเราทุกวินาทีได้”

เป็นเหตุผลที่ทั่วโลก ให้ความสำคัญกับ Smart Watch ในการคัดกรอง AF มากขึ้นทุกวัน

และในอนาคต ผมเชื่อว่า จะสามารถเตือนเรื่องความดันโลหิตสูง รวมถึงน้ำตาลได้ครับ ทำให้เราดูแลสุขภาพได้ดียิ่งขึ้น ครับ

 

หมอแอร์

หมอหัวใจและการกีฬา